Οι αυταρχικές αντιδράσεις της αστυνομίας απέναντι σε κάθε μορφή αντίστασης δείχνουν την αδυναμία απόσπασης της κοινωνικής συναίνεσης στη συνέχιση του μνημονιακού προγράμματος. Ο μόνος τρόπος επιβολής της κυβερνητικής πολιτικής στους εκμεταλευόμενους είναι η καταστολή, ο εκφοβισμός, η στρατηγική της έντασης και ο περιορισμός των δικαιωμάτων. Ο αυταρχικός κρατισμός με την κλιμάκωση της καταστολής των κοινωνικών κινητοποιήσεων έχει ακόμη σαν στόχο τον κόσμο της δεξιάς: να του εξσφαλίσει το «νόμο» και την «τάξη», απέναντι στις κοινωνικές δυνάμεις που αγωνίζονται για την κοινωνική αλλαγή και αμφισβητούν τα προνόμιά τους.
Το κράτος έχει το μονοπώλιο της νόμιμης βίας, ενώ διατηρεί το δικαίωμα να επανακαθορίζει τα όρια της νομιμότητας της οργανωμένης φυσικής καταπίεσης ώστε να αντιστοιχούν στο υποτιθέμενο γενικό συμφέρον. Χαρακτηριστικά του αυταρχικού κρατισμού είναι ο εντεινόμενος έλεγχος σε κάθε τομέα της κοινωνικής ζωής, σε συνδυασμό με τη ριζική παρακμή των θεσμών της πολιτικής δημοκρατίας και την πολύμορφη περικοπή των λεγόμενων «τυπικών» ελευθεριών. Ο περιορισμός του κράτους δικαίου και του γενικού-καθολικού χαρακτήρα του νόμου, και η κατά περίπτωση νομοθεσία. Η κατασκευή ενός πλαισίου αστυνόμευσης με θεσμικές, νομοθετικές και οργανωτικές εκφάνσεις, με στόχο όχι την εγκληματική πράξη αλλά την «εγκληματική» νοοτροπία και το αντίστοιχο κοινωνικό περιβάλλον. Η σημερινή φάση του αυταρχικού κρατισμού, προσπαθώντας να αποκλείσει διόδους συμμετοχής των εργαζόμενων τάξεων στην πολιτική, απαγορεύει τους δρόμους, μιάς και η αστυνόμευση έχει ως βασικό στόχο την πολιτική δραστηριότητα [1]. Ο αυταρχικός κρατισμός για τον Πουλαντζά δεν ταυτίζεται με τον ολοκληρωτισμό, εμπεριέχει όμως στοιχεία ολοκληρωτισμού, που μπορούν να εκδηλώνονται στους μηχανισμούς του κράτους.
Η εντατικοποίηση της καταστολής διαχέεται σε όλο το φάσμα των κοινωνικών αγώνων που συγκρούονται με την κυρίαρχη πολιτική. Από τους κεντρικούς πολιτικούς αγώνες, μέχρι τις επιθέσεις της αστυνομίας στη διάθεση προϊόντων χωρίς μεσάζοντες και σε κάθε κοινωνικό χώρο που αποτελεί πεδίο αντιστάσεων στην κυρίαρχη πολιτική, κοινωνικά ιατρεία και στέκια. Ταυτόχρονα και το πεδίο της παραγωγής γίνεται πιο αυταρχικό, με την εργοδοτική αυθαιρεσία να κανονικοποιεί τις παραβιάσεις της εργασιακής νομοθεσίας.
Εκτός από την αντιμετώπιση των αντιστάσεων, η αυταρχική αντίδραση του κράτους έχει στόχο την διατήρηση του ακροατηρίου της παραδοσιακής δεξιάς με το δόγμα του νόμου και της τάξης. Η αναδιάταξη των συμμαχιών με βάση το ακροδεξιό πολιτικό πρόγραμμα της μηδενικής ανοχής και της καταστολής στοχεύει στην επανένταξη των «νοικοκυραίων» της λαϊκής δεξιάς, προσφέροντάς τους ασφάλεια. Η βάση της συναίνεσης είναι η συντριβή των πιο αδύναμων με ενοποιητικές της ιδεολογίες αυτές του εθνικισμού, του ρατσισμού και του σεξισμού.
Η συμμαχία της αστικής τάξης με τα μικροαστικά στρώματα της μικρής παραγωγής, αποκαταστάθηκε με το δεύτερο μνημόνιο, με την απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων και την υποταγή των εργαζόμενων τάξεων στις απαιτήσεις του εργοδότη. Η κυβέρνηση προσπαθεί να χτίσει μια συμμαχία της αστικής τάξης με την παραδοσιακή μικροαστική τάξη ενσωματώνοντας ορισμένα συμφέροντά της στο Κράτος, με εργαλεία την πτώση των μισθών και την απελευθέρωση της μαύρης εργασίας, την ανεξέλεγκτη φοροδιαφυγή των μικρών επιχειρήσεων, την κατάργηση των ωραρίων, με τους δωρεάν εργαζόμενους στις μικρές επιχειρήσεις μέσω προγραμμάτων του ΕΣΠΑ [2].
Στις συνθήκες αυτές, ο ρόλος της Αριστεράς είναι η υπεράσπιση αλλά και η ανάπτυξη και επέκταση των δημοκρατικών ελευθεριών. Ο αυταρχικός κρατισμός είναι δυνατόν να δημιουργήσει νέες μορφές λαϊκών αγώνων. Οι αγώνες αυτοί εκφράζονται με την εξάπλωση αυτοδιαχειριστικών εστιών και δικτύων άμεσης παρέμβασης, από τα δίκτυα αλληλεγγύης στις γειτονιές μέχρι τους κοινωνικούς χώρους και τις συλλογικότητες αντίστασης.
Αυτή η κίνηση των κοινωνικών αγώνων σαν άμυνα στο αυταρχικό κράτος, βρίσκεται «σε απόσταση», αλλά έχει σημαντικές επιπτώσεις μέσα στο ίδιο το κράτος. Το διακύβευμα είναι αν ο αυταρχικός κρατισμός κατορθώσει να πειθαρχήσει τις εργαζόμενες τάξεις και να τις «ενσωματώσει» στα αυταρχικά του κυκλώματα ή αν προκαλέσει μια γενικευμένη διεκδίκηση δημοκρατικών αιτημάτων και άμεσης δημοκρατίας στη βάση [3].
________________
Σημειώσεις
[1] Χ. Μπουκάλας, «Αντιτρομοκρατία και αυταρχικός κρατισμός» στο Συλλογικό, Ο Πουλαντζάς σήμερα, Νήσος-Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς 2012.
[2] H. Ιωακείμογλου, «Η αναδιάταξη των αστικών συμμαχιών 2012-2013» Εκτός Γραμμής, Νοέμβριος 2013.
[3] Ν. Πουλαντζάς, «Το Κράτος, η Εξουσία, ο Σοσιαλισμός», Θεμέλιο 1984 [1978].
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου